od 2001 dla Was

bo każdy ma prawo do najlepszej obrony swych praw

Powrót do strony głównej

Powrót do artykułów

17 czerwca 2022

Formy zawarcia małżeństwa

Małżeństwo, aby zostało skutecznie zawarte, musi posiadać odpowiednią formę. Kwestię tę reguluje szczegółowo Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

Jakie są formy zawarcia małżeństwa?

Polskie prawo przewiduje, iż małżeństwo może zostać zawarte:

przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego,
w formie wyznaniowej.

Małżeństwo zawierane przed kierownikiem Urzędu Stanu Cywilnego

Do nawiązania związku małżeńskiego w tej formie następuje, gdy mężczyzna i kobieta złożą przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego oświadczenia, że wstępują ze sobą w związek małżeński. Muszą oni być jednocześnie obecni, choć istnieje w tym zakresie wyjątek. Z ważnych powodów sąd może bowiem zezwolić, żeby oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński zostało złożone przez pełnomocnika. Musisz pamiętać, że pełnomocnictwo w takiej sprawie powinno być udzielone na piśmie z podpisem urzędowo poświadczonym i wymieniać osobę, z którą małżeństwo ma być zawarte.

Podkreślić trzeba, że oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński powinno być złożone publicznie w obecności dwóch pełnoletnich świadków.

Zaznaczyć trzeba, że obywatele polscy przebywający za granicą, mogą zawrzeć małżeństwo również przed polskim konsulem lub przed osobą wyznaczoną do wykonywania jego funkcji.

Musisz wiedzieć, że w razie, gdy opisane powyżej wymogi nie zostaną zachowane, wówczas, każda osoba, która ma w tym interes prawny, może wystąpić z powództwem o ustalenie nieistnienia tak zawartego małżeństwa.

Dokumenty niezbędne do zawarcia małżeństwa

Osoby zamierzające zawrzeć małżeństwo powinny złożyć lub przedstawić kierownikowi urzędu stanu cywilnego dokumenty niezbędne do zawarcia małżeństwa. Z obowiązku tego może zwolnić tylko i wyłącznie Sąd, gdy napotyka to trudne do przezwyciężenia przeszkody. Jedynie w razie niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio życiu jednej ze stron, kierownik USC może udzielić ślubu bez konieczności złożenia przedmiotowych dokumentów. Jednakże i w tym wypadku strony są obowiązane złożyć zapewnienie, że nie wiedzą o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa.

Musisz wiedzieć, że każdy z przyszłych małżonków obowiązany jest przedłożyć:

dokument tożsamości,
odpis skróconego aktu urodzenia,
pisemne zapewnienie, że nie wie o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa. Jest ono ważne przez okres 6 miesięcy od daty jego złożenia,
zezwolenie na zawarcie małżeństwa, jeżeli wymagają tego przepisy prawa, na przykład z powodu zbyt młodego wieku.

Okoliczności wyłączające zawarcie małżeństwa

Małżeństwo przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego nie może być zawarte przed upływem miesiąca od dnia, w którym zostały złożone przedmiotowe zapewnienia. Jeżeli jednak przemawiają za tym ważne względy, wówczas kierownik USC może na to zezwolić jeszcze przed upływem tego terminu.

Kierownik USC, który dowiedział się o istnieniu okoliczności wyłączającej zawarcie zamierzonego małżeństwa, obowiązany jest odmówić przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński. W razie powzięcia wątpliwości w tym zakresie, może on zwrócić się do Sądu o rozstrzygnięcie, czy małżeństwo może być zawarte.

Ceremonia zawarcia małżeństwa

Na wstępie ceremonii zawarcia małżeństwa, kierownik urzędu stanu cywilnego wyjaśnia osobom zamierzającym w nie wstąpić doniosłość takiego związku, przepisy regulujące prawa i obowiązki małżonków oraz normy o nazwisku małżonków i ich dzieci.

Następnie zapytuje on mężczyznę i kobietę, czy zamierzają zawrzeć ze sobą małżeństwo, a gdy oboje odpowiedzą na to pytanie twierdząco, wzywa ich do złożenia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński oraz oświadczeń w sprawie nazwisk małżonków i ich dzieci.

Oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński

Jak wygląda oświadczenie o wstąpieniu w związek małżeński? Jego treść jest ściśle wskazana w przepisach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Każdy z przyszłych małżonków powtarza za kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub odczytuje na głos następującą treść oświadczenia:

„Świadomy/Świadoma praw i obowiązków wynikających z zawarcia małżeństwa uroczyście oświadczam, że wstępuję w związek małżeński z (imię i nazwisko drugiej z osób wstępujących w związek małżeński) i przyrzekam, że uczynię wszystko, aby nasze małżeństwo było zgodne, szczęśliwe i trwałe”.

Zaznaczyć trzeba, że osoba niemogąca mówić może złożyć takie oświadczenie, poprzez podpisanie protokołu przyjęcia oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński.

Po złożeniu oświadczeń o wstąpieniu w związek małżeński przez obie strony kierownik USC ogłasza, że wskutek zgodnych oświadczeń obu stron małżeństwo zostało zawarte.

Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa

Wyznaniowa forma zawarcia małżeństwa jest skutkiem ratyfikacji przez Polskę umowy międzynarodowej ze Stolicą Apostolską, tzw. Konkordatu. Na podstawie jego zapisów możliwe jest zawarcie związku małżeńskiego w religijnej formie, który pomimo tego wywołuje skutki na gruncie prawa państwowego, czyli świeckiego.

Dotyczy to nie tylko wiernych wyznania rzymskokatolickiego, lecz również osób należących do wszelkich legalnie działających w Polsce kościołów i związków wyznaniowych.

Małżeństwo tego rodzaju zostaje zawarte, gdy mężczyzna i kobieta wstępujący w związek małżeński, w obecności duchownego oświadczą wolę jednoczesnego zawarcia małżeństwa podlegającego prawu polskiemu, a kierownik USC następnie sporządzi akt małżeństwa. Gdy zostaną spełnione powyższe przesłanki, małżeństwo uważa się za zawarte w chwili złożenia oświadczenia woli w obecności osoby duchownej.

Musisz wiedzieć, że kierownik USC wydaje uprzednio przyszłym małżonkom zaświadczenie stwierdzające brak okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa oraz treść i datę złożonych przed nim oświadczeń w sprawie nazwisk przyszłych małżonków i ich dzieci. Jeżeli przedmiotowe zaświadczenie nie zostanie przedłożone duchownemu, nie będzie on mógł udzielić ślubu.

Trzeba pamiętać, że dokument ten jest ważny przez okres sześciu miesięcy od dnia jego wydania. W razie niebezpieczeństwa grożącego bezpośrednio życiu jednej ze stron, oświadczenia o wstąpieniu w związek małżeński mogą być złożone bez konieczności przedstawienia zaświadczenia, W takim wypadku strony składają przed duchownym zapewnienie, że nie wiedzą o istnieniu okoliczności wyłączających zawarcie małżeństwa.

Niezwłocznie po złożeniu oświadczeń o woli zawarcia małżeństwa, duchowny sporządza zaświadczenie stwierdzające, że nastąpiło to w jego obecności. Podpisują je duchowny, małżonkowie i dwaj pełnoletni świadkowie, którzy byli przy tym obecni. Następnie jest ono przekazywane do urzędu stanu cywilnego przed upływem pięciu dni od dnia zawarcia małżeństwa.

Jeżeli jednak zachowanie tego terminu nie jest możliwe z powodu siły wyższej, bieg terminu ulega zawieszeniu przez czas trwania przeszkody. Zaznaczyć trzeba, że przy obliczaniu biegu terminu nie uwzględnia się dni uznanych ustawowo za wolne od pracy.

Radosław Klonowski

wspólnik zarządzający Kancelarii Prawnej Klonowski & Marek sp.k.

rozwody, podziały majątku i sprawy rodzinne

Kancelaria prawna Klonowski

tel. +48 22 300 89 89

kom. +48 794 470 000

kom. +48 882 200 100

SMS24: +48 608 500 100

Odwiedź nas w mediach społecznościowych

Polityka prywatności | RODO