od 2001 dla Was

bo każdy ma prawo do najlepszej obrony swych praw

Powrót do strony głównej

Powrót do artykułów

02 czerwca 2022

Małżeńska wspólność umowna

Małżeńska wspólność umowna stanowi alternatywę dla ustroju wspólności ustawowej. Choć bowiem ta ostatnia powstaje z mocy samego prawa z chwilą zawarcia związku małżeńskiego, to jednak istnieje prawna możliwość wyłączenia takiego skutku i ustanowienia w drodze umowy stosunków majątkowych pomiędzy współmałżonkami w innym kształcie.

Co to jest małżeńska umowa majątkowa? Jaki może mieć kształt? Jakie są jej skutki prawne? Jeśli chcesz poznać odpowiedź na wszystkie te pytania, przeczytaj niniejszy artykuł…

Co to jest małżeńska umowa majątkowa?

Małżeńska umowa majątkowa modyfikuje lub wyłącza zawarte w Kodeksie rodzinnym i opiekuńczym zasady ustroju małżeńskiej wspólności majątkowej. Może zostać zawarta w każdej chwili, zarówno przed powstaniem związku małżeńskiego, jak i podczas jego trwania.

W tym pierwszym przypadku nazywa się ją „intercyzą małżeńską”. Jej celem jest umożliwienie jej stronom swobodnego kształtowania panujących pomiędzy nimi stosunków majątkowych i dostosowanie ich do potrzeb życiowych osób zawierających związek małżeński.

Jakie są rodzaje majątkowej umowy małżeńskiej?

Co do zasady, pomiędzy małżonkami z chwilą zawarcia związku małżeńskiego powstaje ustrój wspólności ustawowej. Następuje to z mocy samego prawa i nie wymaga dokonywania żadnych czynności prawnych.

Jeżeli narzeczeni lub małżonkowie chcą wyłączyć nastąpienie takiego skutku prawnego, mogą zawrzeć majątkową umowę małżeńską.

Poprzez taki kontrakt mogą:

rozszerzyć zakres wspólności majątkowej,
ograniczyć wspólność majątkową,
wprowadzić pełną rozdzielność majątkową,
wprowadzić rozdzielność majątkową z wyrównaniem dorobków.

Na czym polega rozszerzenie zakresu wspólności majątkowej?

Jeden z rodzajów majątkowej umowy małżeńskiej powoduje, że ustawowa wspólność majątkowa pomiędzy małżonkami zostaje rozszerzona. Jej skutkiem prawnym jest to, że majątek osobisty jednego z małżonków, który został nabyty jeszcze przed zawarciem związku małżeńskiego, wchodzi w skład majątku wspólnego. Majątek osobisty drugiego małżonka również staje się częścią majątku wspólnego.

Powoduje to, że w razie rozwodu, kiedy przestaje istnieć wspólność ustawowa i powstaje ustrój rozdzielności majątkowej, konieczne jest dokonanie podziału majątku wspólnego.

Czego nie można objąć rozszerzeniem zakresu wspólności majątkowej?

Zgodnie z obowiązującymi przepisami, nie można przez umowę majątkową małżeńską rozszerzyć wspólności na:

przedmioty majątkowe, które przypadną małżonkowi z tytułu dziedziczenia, zapisu lub darowizny,
prawa majątkowe, które wynikają ze wspólności łącznej podlegającej odrębnym przepisom,
prawa niezbywalne, które mogą przysługiwać tylko jednej osobie, na przykład służebność osobista czy prawo pierwokupu,
wierzytelności z tytułu odszkodowania za uszkodzenie ciała lub wywołanie rozstroju zdrowia, o ile nie wchodzą one do wspólności ustawowej, jak również wierzytelności z tytułu zadośćuczynienia za doznaną krzywdę,
niewymagalne jeszcze wierzytelności o wynagrodzenie za pracę lub z tytułu innej działalności zarobkowej każdego z małżonków.

Musisz wiedzieć, że w razie wątpliwości uważa się, że przedmioty służące wyłącznie do zaspokajania osobistych potrzeb jednego z małżonków nie zostały włączone do wspólności majątkowej.

Jakie są skutki prawne umowy majątkowej małżeńskiej wobec osób trzecich?

Małżonek może powoływać się względem innych osób, na przykład wierzycieli, na istniejącą umowę majątkową małżeńską, tylko wtedy gdy wiedziały one o jej zawarciu oraz rodzaju.

Jeżeli dana wierzytelność powstała przed rozszerzeniem wspólności, wówczas wierzyciel, którego dłużnikiem jest tylko jeden małżonek, może żądać swojego zaspokojenia także z tych przedmiotów majątkowych, które należałyby do majątku osobistego dłużnika, gdyby wspólność majątkowa nie została rozszerzona.

W jaki sposób zawrzeć majątkową umowę małżeńską? Jak zawrzeć intercyzę?

Umowa intercyzy musi zostać zawarta w formie aktu notarialnego. Jeżeli ten warunek nie zostanie dotrzymany i zostanie ona sporządzona w innej postaci, np. jedynie na piśmie, będzie nieważna z mocy samego prawa. Oznacza to, że nie wywoła żadnych skutków prawnych, tak jakby nigdy nie została nawiązana. Także wszelkie zmiany oraz uzupełnienia takiej umowy muszą być sporządzone w formie aktu notarialnego - inaczej będą pozbawione jakiejkolwiek ważności.

Co ważne, umowa majątkowa staje się skuteczna dopiero z chwilą wstąpienia w związek małżeński. Jeżeli więc z jakichś powodów do ślubu nie dojdzie, staje się ona nieważna i nie wchodzi w życie.

Musisz pamiętać, że żadna ze stron takiej umowy, nie może być ubezwłasnowolniona oraz musi posiadać pełną zdolność do czynności prawnych.

W jaki sposób można rozwiązać majątkową umowę małżeńską?

Strony, które podpiszą majątkową umowę małżeńską, mogą ją w każdym czasie zmienić lub rozwiązać. Dla ważności tej czynności konieczne jest zachowanie formy notarialnej. Jeżeli strony nie zaznaczyły w umowie inaczej, rozwiązanie intercyzy w czasie trwania małżeństwa, skutkuje powstaniem wspólności ustawowej pomiędzy małżonkami. Z kolei w razie ustania wspólności majątkowej, udziały małżonków są równe, chyba że umowa majątkowa małżeńska stanowi inaczej.

Radosław Klonowski

wspólnik zarządzający Kancelarii Prawnej Klonowski & Marek sp.k.

rozwody, podziały majątku i sprawy rodzinne

Kancelaria prawna Klonowski

tel. +48 22 300 89 89

kom. +48 794 470 000

kom. +48 882 200 100

SMS24: +48 608 500 100

Odwiedź nas w mediach społecznościowych

Polityka prywatności | RODO