Kancelaria Klonowski » Nadzór nad postępowaniem upadłościowym

Postępowanie upadłościowe prowadzone jest pod nadzorem odpowiednich organów, które czuwają nad jego sprawnym oraz prawidłowym przebiegiem. W szczególności dotyczy to działań syndyka, który wykonuje szereg czynności o zasadniczym znaczeniu w ramach tej procedury.

Kto sprawuje nadzór nad postępowaniem upadłościowym?

Nadzór nad prowadzonym postępowaniem upadłościowym sprawuje:

Sąd upadłościowy,
z jego ramienia sędzia – komisarz.

Jaki Sąd jest Sądem upadłościowym?

Sprawy o ogłoszenie upadłości rozpoznają sądy rejonowe – sądy gospodarcze. Właściwym miejscowo jest Sąd, w którego obszarze znajduje się główny ośrodek podstawowej działalności dłużnika, a więc miejsce w którym zarządza on swoją działalnością o charakterze ekonomicznym. Przepisy ustawy Prawo upadłościowe wprowadzają domniemanie, że dla osób prawnych oraz ułomnych osób prawnych, głównym ośrodkiem ich podstawowej działalności jest miejsce siedziby. W odniesieniu do osób fizycznych domniemywa się, że ośrodkiem tym jest główne miejsce wykonywania działalności gospodarczej lub zawodowej, a jeżeli osoba ta nie prowadzi działalności gospodarczej – miejsce jej zwykłego pobytu.

Rola Sądu upadłościowego w postępowaniu upadłościowym jest bardzo szeroka. Generalnie wydaje on orzeczenia o znacznej randze dla przebiegu postępowania, takie jak postanowienie o ogłoszeniu upadłości, postanowienie o ustaleniu, wykonaniu bądź uchyleniu planu spłaty, postanowienie o umorzeniu zobowiązań czy o umorzeniu postępowania, postanowienie o odwołaniu syndyka etc.

Kto może być sędzią – komisarzem?

Sędzią – komisarzem może być sędzia zawodowy lub asesor, któremu powierzono pełnienie czynności postępowania upadłościowego, które nie zastrzeżone wyłącznie dla Sądu upadłościowego. Ponadto funkcję sędziego-komisarza w postępowaniu upadłościowym może także pełnić, z pewnymi ograniczeniami, referendarz sądowy.

Kto powołuje sędziego – komisarza?

Sędzia – komisarz jest powoływany przez Sąd upadłościowy. Dokonuje on tego w wydanym postanowieniu o ogłoszeniu upadłości.

Jakie są kompetencje sędziego – komisarza?

Sędzia – komisarz jest niejako ramieniem Sądu upadłościowego, zajmującym się wydawaniem decyzji o bardziej technicznym charakterze, które przede wszystkim wpływają na sprawność przebiegu całego postępowania. Sędzia-komisarz w zakresie swych czynności ma prawa i obowiązki Sądu i przewodniczącego. Rozpoznaje on także wnioski o wyłączenie z masy upadłości określonych składników majątkowych, a także orzeka w przedmiocie uznania za bezskuteczne czynności upadłego.

Zgodnie z przepisami ustawy Prawo upadłościowe – po ogłoszeniu upadłości czynności postępowania upadłościowego wykonuje sędzia-komisarz, z wyjątkiem czynności, dla których właściwy jest Sąd.

Sędzia-komisarz kieruje tokiem postępowania upadłościowego, sprawuje nadzór nad czynnościami syndyka, oznacza czynności, których wykonywanie przez syndyka jest niedopuszczalne bez jego zezwolenia lub bez zezwolenia rady wierzycieli, jak również zwraca uwagę na popełnione przez syndyka uchybienia. Pełni on ponadto inne czynności określone w ustawie. W szczególności ustanawia on Radę wierzycieli oraz powołuje i odwołuje jej członków. Czyni to z urzędu, o ile uzna to za potrzebne, albo na wniosek.

Jakie czynności nadzorcze wykonuje sędzia – komisarz?

Sędzia – komisarz wykonuje szereg czynności nadzorczych w postępowaniu upadłościowym.

Nadzór nad syndykiem

Jak wcześniej wspomniałem sędzia – komisarz w szczególności sprawuje nadzór nad czynnościami syndyka, który obejmuje majątek upadłego, zarządza nim, przeprowadza jego likwidację w celu zaspokojenia wierzycieli oraz ewentualnie sporządza plan spłaty wierzycieli.

W tym zakresie sędzia – komisarz pozostaje z syndykiem w ścisłym kontakcie. Sędzia-komisarz i syndyk mogą porozumiewać się w sprawach dotyczących postępowania upadłościowego bezpośrednio oraz z użyciem środków bezpośredniego porozumiewania się na odległość, w szczególności przez telefon, faks lub pocztę elektroniczną.

Sędzia – komisarz, w ramach swoich czynności nadzorczych, może upomnieć syndyka, który nie wykonuje albo nienależycie wykonuje swoje obowiązki.

W przypadku istotnego uchybienia albo braku poprawy w wykonywaniu obowiązków mimo udzielonego uprzednio upomnienia, sędzia-komisarz nakłada na syndyka grzywnę w wysokości od 1000 zł do 30 000 zł. Bierze przy tym pod uwagę stopień oraz wagę uchybienia.

Odwołanie syndyka

W zakresie czynności nadzorczych polegających na odwołaniu syndyka, kompetencja przysługują Sądowi upadłościowemu.

W przypadku rażącego uchybienia lub braku poprawy w wykonywaniu swoich obowiązków mimo nałożonej grzywny, Sąd uprawniony jest w terminie tygodnia do odwołania syndyka.

W przypadku uprawdopodobnienia podstaw do odwołania syndyka Sąd może do czasu wydania postanowienia w przedmiocie odwołania zawiesić syndyka w wykonywaniu jego czynności, ustanawiając syndyka tymczasowego.

Po uprawomocnieniu się postanowienia o odwołaniu, Sąd wyznacza nowego syndyka. Do tego czasu Sąd powołuje syndyka tymczasowego.

Sąd może także zmienić syndyka na jego wniosek albo na podstawie uchwały rady wierzycieli.

W przypadku śmierci syndyka albo utraty przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych albo jeżeli w składzie organów spółki będącej syndykiem zachodzą braki uniemożliwiające jej działanie, Sąd stwierdza wygaśnięcie jego funkcji.

Sąd może także zmienić syndyka w przypadku cofnięcia albo zawieszenia syndykowi praw wynikających z licencji doradcy restrukturyzacyjnego, a jeżeli syndykiem jest spółka – w przypadku cofnięcia albo zawieszenia praw wynikających z licencji doradcy restrukturyzacyjnego wspólnikom ponoszącym za zobowiązania spółki odpowiedzialność bez ograniczenia całym swoim majątkiem albo członkom zarządu reprezentującym taką spółkę.

Z kolei sędzia – komisarz orzeka w przedmiocie odwołania lub zmiany zastępcy syndyka. Odwołuje on go również wówczas, jeżeli jego dalszy udział w postępowaniu nie jest potrzebny.

Na postanowienie w tym przedmiocie, nie przysługuje zażalenie.

Nadzór nad sprawozdawczością syndyka

Syndyk składa sędziemu-komisarzowi w wyznaczonych przez niego terminach, nie rzadziej jednak niż co trzy miesiące, sprawozdanie ze stanu postępowania upadłościowego oraz swoich czynności. Obejmuje ono:

raport ze zmian w stanie i składzie masy upadłości w okresie sprawozdawczym, w tym stan środków pieniężnych na początek i koniec okresu sprawozdawczego,
raport ze zmian stanu wierzytelności oraz niezaspokojonych przez syndyka zobowiązań masy upadłości w okresie sprawozdawczym,
raport z wpływów i wydatków w okresie sprawozdawczym,
informację o stanie środków pieniężnych w kasie i na rachunkach bankowych na początek i koniec okresu sprawozdawczego,
opis czynności syndyka w okresie sprawozdawczym z uzasadnieniem.

Poza sprawozdaniami o charakterze periodycznym, syndyk i jego zastępcy składają także sędziemu-komisarzowi sprawozdanie ostateczne, po zakończeniu pełnienia swoich funkcji.

Obejmuje ono:

raport ze zmian w stanie i składzie masy upadłości w okresie postępowania upadłościowego ze wskazaniem łącznej kwoty uzyskanej z likwidacji masy upadłości,
raport ze zmian stanu wierzytelności w okresie postępowania upadłościowego ze wskazaniem stopnia zaspokojenia wierzycieli w poszczególnych kategoriach oraz niezaspokojonych przez syndyka zobowiązań masy upadłości,
raport z wpływów i wydatków w okresie postępowania upadłościowego,
opis czynności syndyka w okresie postępowania upadłościowego z uzasadnieniem. Sprawozdanie

Jeżeli przedmiotowe sprawozdanie nie zostanie złożone, sędzia-komisarz wzywa syndyka do wykonania tej czynności w terminie tygodnia. O niezłożeniu sprawozdania ostatecznego, pomimo wezwania, sędzia-komisarz zawiadamia Ministra Sprawiedliwości.

Sędzia-komisarz zatwierdza sprawozdanie ostateczne albo odmawia jego zatwierdzenia w całości lub części, jeżeli:

syndyk dokonał czynności niezgodnych z prawem lub skutkujących pokrzywdzeniem wierzycieli lub upadłego,
mimo wezwania nie wykonał w zakreślonym terminie wszystkich obowiązków.

Skarga na czynności komornika

Sędzia-komisarz rozpoznaje także w postępowaniu upadłościowym skargi na czynności komornika.

Radosław Klonowski

wspólnik zarządzający Kancelarii Prawnej Adwokatów i Radców Prawnych Klonowski & Marek sp.k.

upadłość konsumencka, układ konsumencki, upadłość przedsiębiorcy, sprawy restrukturyzacyjne i upadłościowe

Kancelaria prawna Klonowski

tel. +48 22 300 89 89

kom. +48 794 470 000

kom. +48 882 200 100

SMS24: +48 608 500 100

od 2001 dla Was

bo każdy ma prawo do najlepszej obrony swych praw

Nadzór nad postępowaniem upadłościowym