608 500 100
Infolinia:
telefon:
telefon:
SMS24:
od 2001 dla Was
bo każdy ma prawo do najlepszej obrony swych praw
Opieka i kuratela
Nad małoletnim może być sprawowana opieka i kuratela lub sama kuratela. Ich zasady regulują przepisy Kodeksu cywilnego i opiekuńczego.
Co to jest opieka?
Opieka z punktu widzenia prawnego stanowi stosunek prawny łączący opiekuna z podopiecznym.
Ustanawia się ją dla tylko i wyłącznie dla małoletniego przez Sąd opiekuńczy, jeżeli tylko poweźmie on wiadomość, że zachodzi ku temu prawny powód.
Opiekę sprawuje opiekun osobiście. Może ona być sprawowana wspólnie tylko w przypadku, gdy Sąd powierzył ją małżonkom.
Kto może by opiekunem?
Opiekunem może zostać tylko i wyłącznie osoba, która:
-
ma pełną zdolność do czynności prawnych oraz nie została pozbawiona praw publicznych,
-
nie została pozbawiona władzy rodzicielskiej,
-
nie została skazana za przestępstwo przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności albo za umyślne przestępstwo z użyciem przemocy wobec osoby lub przestępstwo popełnione na szkodę małoletniego lub we współdziałaniu z nim,
-
wobec której nie orzeczono zakazu prowadzenia działalności związanej z wychowywaniem, leczeniem, edukacją małoletnich lub opieką nad nimi,
-
wobec której nie orzeczono obowiązku powstrzymywania się od przebywania w określonych środowiskach lub miejscach, albo też zakazu kontaktowania się z określonymi osobami lub zakazu opuszczania określonego miejsca pobytu bez zgody Sądu,
-
w stosunku do której zachodzi prawdopodobieństwo, że wywiąże się należycie z obowiązków opiekuna.
Gdy wzgląd na dobro pozostającego pod opieką nie stoi temu na przeszkodzie, opiekunem małoletniego powinna być ustanowiona przede wszystkim osoba wskazana przez ojca lub matkę, jeżeli nie byli oni pozbawieni władzy rodzicielskiej. Jeżeli tak się nie stało, opiekun powinien być ustanowiony spośród krewnych lub innych osób bliskich pozostającego pod opieką albo jego rodziców.
Musisz wiedzieć, że Sąd opiekuńczy może ustanowić jednego opiekuna dla kilku osób, jeżeli nie ma sprzeczności między ich interesami, przy czym opieka nad rodzeństwem powinna być w miarę możności powierzona tylko jednej osobie.
Każda osoba, którą Sąd opiekuńczy ustanowi opiekunem, obowiązana jest opiekę objąć niezwłocznie. Zwolnienie z tego obowiązku może nastąpić tylko z ważnych powodów.
W jaki sposób sprawuje się opiekę?
Opieka powinna być sprawowana w sposób wskazany w przepisach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Szczególne znaczenie mają obowiązki opiekuna.
Obowiązki opiekuna
Opiekun obowiązany jest wykonywać swe czynności z należytą starannością, jak tego wymaga dobro pozostającego pod opieką i interes społeczny. Sprawuje on pieczę nad osobą i majątkiem pozostającego pod opieką. Podlega on w tym zakresie nadzorowi Sądu opiekuńczego i powinien uzyskiwać jego zezwolenie we wszelkich ważniejszych sprawach które dotyczą małoletniego.
O decyzjach w ważniejszych sprawach, które dotyczą osoby lub majątku małoletniego opiekun powinien informować jego rodziców, którzy uczestniczą w sprawowaniu bieżącej pieczy nad osobą dziecka i w jego wychowaniu.
Opiekun, niezwłocznie po objęciu opieki, powinien sporządzić inwentarz majątku osoby pozostającej pod opieką i przedstawić go Sądowi opiekuńczemu. Dotyczy to także majątku, który został nabyty w późniejszym czasie. Jeżeli majątek jest nieznaczny Sąd opiekuńczy może zwolnić opiekuna z tego obowiązku.
Gotówka pozostającego pod opieką, jeżeli nie jest potrzebna do zaspokajania jego uzasadnionych potrzeb, powinna być złożona przez opiekuna w instytucji bankowej. Opiekun może ją podejmować ulokowaną tylko za zezwoleniem Sądu opiekuńczego.
Sąd opiekuńczy może także zobowiązać opiekuna, aby złożył do depozytu sądowego kosztowności, papiery wartościowe i inne dokumenty należące do pozostającego pod opieką. Przedmioty te nie mogą być odebrane bez zezwolenia Sądu opiekuńczego.
Jaki jest sposób sprawowania nadzoru nad opieką?
Jak wcześniej wspomniałem, nadzór nad sprawowaniem opieki sprawuje Sąd opiekuńczy. Polega to na zaznajamianiu się przez niego na bieżąco z działalnością opiekuna oraz udzielaniu mu wskazówek i poleceń. Może on także żądać od niego wyjaśnień we wszelkich sprawach należących do zakresu opieki oraz przedstawiania dokumentów związanych z jej sprawowaniem.
Opiekun obowiązany jest, w terminach oznaczonych przez Sąd opiekuńczy, nie rzadziej niż co roku, składać temu sądowi sprawozdania dotyczące osoby pozostającego pod opieką oraz rachunki z zarządu jego majątkiem. Następnie są one badane pod względem rzeczowym i rachunkowym. Sąd zarządza w razie potrzeby ich sprostowanie i uzupełnienie oraz orzeka, czy i w jakim zakresie rachunki zatwierdza, co nie wyłącza odpowiedzialności opiekuna za szkodę wyrządzoną nienależytym sprawowaniem zarządu majątkiem.
W przypadku, gdy opiekun nie sprawuje opieki w sposób należyty, wówczas Sąd opiekuńczy wydaje odpowiednie zarządzenia.
Zwolnienie opiekuna i ustanie opieki
Opieka przestaje być sprawowana, gdy dochodzi do jej ustania lub zwolnienia opiekuna.
Zwolnienie opiekuna
Do zwolnienia opiekuna z obowiązku sprawowania opieki może dojść:
-
na jego żądanie, jeśli zachodzą ważne powody,
-
jeżeli z powodu przeszkód faktycznych lub prawnych opiekun jest niezdolny do sprawowania opieki,
-
gdy opiekun dopuszcza się czynów lub zaniedbań, które naruszają dobro pozostającego pod opieką.
Jeżeli Sąd opiekuńczy nie postanowił inaczej, w przypadku zwolnienia, opiekun obowiązany jest prowadzić nadal pilne sprawy związane z opieką aż do czasu jej objęcia przez nowego opiekuna.
Ustanie opieki
Opieka ustaje z mocy prawa gdy:
-
małoletni osiągnie pełnoletniość,
-
przywrócona zostanie nad nim władza rodzicielska.
Obowiązki związane ze zwolnieniem opiekuna i ustaniem opieki
W razie zwolnienia opiekuna lub ustania opieki opiekun obowiązany jest złożyć w ciągu trzech miesięcy rachunek końcowy z zarządu majątkiem. Może on zostać z tej powinności zwolniony przez Sąd opiekuńczy.
Opiekun jest też zobowiązany do niezwłocznego oddania osobie, która pozostawała pod opieką, albo jej przedstawicielowi ustawowemu lub spadkobiercom zarządzany przez siebie majątek.
Kuratela
Kuratela jest instytucją zbliżoną do opieki i służy do reprezentowania interesów osoby trzeciej. Celem kurateli jest piecza nad osobami lub ich majątkiem w sytuacji, w których nie są one w stanie same prowadzić swoich spraw. Ma ona za zadanie zabezpieczyć interesy osoby, dla której została ustanowiona w określonym zakresie. Kuratela ustanawiana jest na określony czas bądź też do wykonania określonej czynności.
Ustanawia się ją w szczególności:
-
dla dziecka poczętego, lecz jeszcze nieurodzonego, jeżeli jest to potrzebne do strzeżenia jego przyszłych praw. Ustaje ona z chwilą urodzenia się dziecka,
-
dla osoby niepełnosprawnej, jeżeli osoba ta potrzebuje pomocy do prowadzenia wszelkich spraw albo spraw określonego rodzaju lub do załatwienia poszczególnej sprawy. W takim wypadku zakres obowiązków i uprawnień kuratora określa Sąd opiekuńczy. Uchyla się ją na żądanie osoby niepełnosprawnej, dla której była ustanowiona,
-
dla ochrony praw osoby, która z powodu nieobecności nie może prowadzić swoich spraw, a nie ma pełnomocnika. To samo dotyczy wypadku, gdy pełnomocnik nieobecnego nie może wykonywać swoich czynności albo gdy wykonuje je nienależycie. Po ustanowieniu, kurator powinien przede wszystkim postarać się o ustalenie miejsca pobytu osoby nieobecnej i zawiadomić ją o stanie jej spraw. Zaznaczyć trzeba, że nie ustanawia się kuratora, jeżeli istnieją przesłanki uznania jej za zmarłą,
-
dla dziecka pozostającego pod władzą rodzicielską, którego żadne z rodziców nie może reprezentować.
Kuratelę na ogół ustanawia Sąd opiekuńczy.
Radosław Klonowski
wspólnik zarządzający Kancelarii Prawnej Klonowski & Marek sp.k.
rozwody, podziały majątku i sprawy rodzinne
Kancelaria prawna Klonowski
tel. +48 22 300 89 89
kom. +48 794 470 000
kom. +48 882 200 100
SMS24: +48 608 500 100
Odwiedź nas w mediach społecznościowych
Copyright © 2020 - Kancelaria Klonowski