od 2001 dla Was

bo każdy ma prawo do najlepszej obrony swych praw

Powrót do strony głównej

Powrót do artykułów

13 sierpnia 2022

Upadłość po rozpadzie małżeństwa

Upadłość ma swoje znaczenie dla stosunków majątkowych pomiędzy małżonkami. Odgrywa ona swoją rolę także po rozpadzie małżeństwa.

Ustrój majątkowy małżeński

Zawarcie związku małżeńskiego powoduje, co do zasady, powstanie pomiędzy jego stronami ustawowej wspólności majątkowej. Następuje to z mocy samego prawa, nie wymaga więc dokonywania jakichkolwiek czynności prawnych.

Małżeńska wspólność ustawowa obejmuje wszelkie przedmioty majątkowe nabyte w czasie trwania małżeństwa przez oboje małżonków lub też tylko przez jednego z nich.

Na majątek osobisty każdego z małżonków, składają się przede wszystkim te wszelkie dobra, które nabył on przed wstąpieniem w związek małżeński, a także te, które otrzymał na podstawie dziedziczenia lub darowizny.

W najbardziej klasycznym układzie majątek małżonków obejmuje trzy różne masy: będącą przedmiotem wspólności oraz dwa odrębne majątki osobiste każdego z nich. Wspólność małżeńska ma charakter współwłasności łącznej, a więc ma charakter bezudziałowy. Żaden z małżonków nie dysponuje więc wyraźnie określonym oraz wyodrębnionym udziałem w majątku wspólnym. Zgodnie obowiązującymi przepisami prawa, w czasie trwania wspólności ustawowej żaden z małżonków nie może żądać podziału majątku wspólnego. Nie może on również rozporządzać ani zobowiązywać się do rozporządzania udziałem, który w razie ustania wspólności przypadnie mu w majątku wspólnym lub w poszczególnych przedmiotach należących do tego majątku.

Wszystko to zmienia się z chwilą ogłoszenia przez Sąd upadłości jednego ze współmałżonków…

Jaki jest wpływ ogłoszenia upadłości na stosunki majątkowe małżeńskie upadłego?

Musisz wiedzieć, że z dniem ogłoszenia upadłości jednego z małżonków powstaje między małżonkami pełna rozdzielność majątkowa.

Na jej podstawie następuje wyłączenie wspólności majątkowej, zaś każdy z małżonków sprawuje samodzielny zarząd swoim majątkiem. W małżeństwie przestaje powstawać majątek wspólny o charakterze dorobkowym. Każda z jego stron uzyskuje prawo do samodzielnego dysponowania składnikami swojego majątku w odniesieniu do wszelkich przedmiotów majątkowych.

Ogłoszenie upadłości jednego z małżonków, jeżeli pozostawali oni w ustroju wspólności majątkowej, ma także ten skutek, iż ich majątek wspólny wchodzi do masy upadłości, a jego podział jest niedopuszczalny. Dotyczy to zarówno sytuacji, gdy upadłość ogłaszana jest względem przedsiębiorcy, jak i konsumenta. Takie rozwiązanie oznacza, że małżonek upadłego, swoim udziałem w majątku wspólnym, ponosi pełną odpowiedzialność za zobowiązania współmałżonka wobec jego wierzycieli.

Musisz wiedzieć, że małżonek upadłego może dochodzić w postępowaniu upadłościowym należności z tytułu udziału w majątku wspólnym, zgłaszając tę wierzytelność syndykowi za pośrednictwem systemu teleinformatycznego obsługującego postępowanie sądowe.

W kontekście powyższego, wskazać trzeba, że istnieje domniemanie prawne, na podstawie którego przyjmuje się, iż majątek wspólny powstały w okresie prowadzenia przedsiębiorstwa przez upadłego został nabyty ze środków pochodzących z dochodów tego przedsiębiorstwa.

Do masy upadłości nie wchodzą przedmioty służące wyłącznie małżonkowi upadłego do prowadzenia działalności gospodarczej lub zawodowej, choćby były objęte majątkową wspólnością małżeńską. Wyjątek stanowią przedmioty majątkowe nabyte do majątku wspólnego w ciągu dwóch lat przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

Ponieważ majątek wspólny wchodzi do masy upadłości, to prawo zarządu nim spoczywa na syndyku. Tym samym, także wobec współmałżonka osoby upadłej obowiązuje zakaz dokonywania rozporządzeń oraz możliwości korzystania z mienia.

Dodać należy, iż majątek wspólny wchodzi do masy upadłości w takim stanie, w jakim się znajduje w dacie wydania przez Sąd postanowienia w przedmiocie ogłoszenia upadłości. Jeżeli małżonkowie zawarli umowę majątkową, na podstawie której doszło do rozszerzenia lub ograniczenia wspólności, to do masy upadłości wchodzi mienie w takim rozmiarze, jaki został określony w tej umowie w dacie ogłoszenia upadłości.

Ustanowienie rozdzielności majątkowej na podstawie orzeczenia sądu w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości jest bezskuteczne w stosunku do masy upadłości, chyba że pozew w tym przedmiocie został złożony co najmniej na dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

Po ogłoszeniu upadłości nie można ustanowić rozdzielności majątkowej z datą wcześniejszą niż data ogłoszenia upadłości.

Zasadę tą stosuje się odpowiednio, gdy rozdzielność majątkowa powstała z mocy prawa w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w wyniku rozwodu, separacji albo ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków, chyba że pozew lub wniosek w sprawie został złożony co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

Podkreślić trzeba, że ustanowienie rozdzielności majątkowej umową majątkową jest skuteczne w stosunku do masy upadłości tylko wtedy, gdy umowa zawarta została co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości. Regułę tą stosuje się odpowiednio, gdy umową majątkową dokonano ograniczenia wspólności majątkowej.

Upadłość po rozpadzie małżeństwa

Podkreślić trzeba, że zgodnie z prawem upadłościowym w sytuacji, w której rozdzielność majątkowa pomiędzy małżonkami powstała z mocy prawa w wyniku rozwodu, separacji albo ubezwłasnowolnienia jednego z małżonków na podstawie orzeczenia sądu, w ciągu roku przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, jest ona bezskuteczna w stosunku do masy upadłości. Zasada ta nie ma zastosowania, jeżeli pozew lub wniosek w takiej sprawie został złożony co najmniej dwa lata przed dniem złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

Jeżeli więc rozdzielność majątkowa po rozwodzie ma być respektowana, to złożenie wniosku o upadłość konsumencką powinno mieć miejsce dopiero po roku od rozwodu.

Musisz wiedzieć, że rozwiedziony małżonek upadłego albo małżonek upadłego może w drodze powództwa lub zarzutu żądać uznania rozdzielności majątkowej za skuteczną w stosunku do masy upadłości, jeżeli:

w chwili powstania rozdzielności majątkowej nie wiedział on o istnieniu podstawy do ogłoszenia upadłości,
powstanie rozdzielności majątkowej nie doprowadziło do pokrzywdzenia wierzycieli.

Powództwo w takiej sprawie wnosi się do Sądu upadłościowego, który może także dokonać jego zabezpieczenia, poprzez ustanowienie zakazu zbywania lub obciążania mienia, które stanowiło majątek wspólny małżonków.

Radosław Klonowski

wspólnik zarządzający Kancelarii Prawnej Adwokatów i Radców Prawnych Klonowski & Marek sp.k.

upadłość konsumencka, układ konsumencki, upadłość przedsiębiorcy, sprawy restrukturyzacyjne i upadłościowe

Kancelaria prawna Klonowski

tel. +48 22 300 89 89

kom. +48 794 470 000

kom. +48 882 200 100

SMS24: +48 608 500 100

Odwiedź nas w mediach społecznościowych

Polityka prywatności | RODO