Kancelaria Klonowski » Zarządca przymusowy w postępowaniu upadłościowym

Zarządca przymusowy w postępowaniu upadłościowym spełnia funkcję dyscyplinującą dłużnika. Jego zadaniem jest sprawowanie nadzoru nad jego majątkiem.

Zabezpieczenie majątku dłużnika

Po złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości Sąd upadłościowy na wniosek albo z urzędu może dokonać zabezpieczenia majątku dłużnika. W tym przedmiocie orzeka on niezwłocznie.

Zabezpieczenie majątku dłużnika może nastąpić w sytuacji, gdy Sąd uzna, iż dłużnik nie jest w stanie rzetelnie oraz racjonalnie zarządzać swoim majątkiem. Ma ono na celu w szczególności ochronę przyszłej masy upadłości, tak aby nie doszło wskutek jej nieuzasadnionego uszczuplenia do pokrzywdzenia wierzycieli.

Zaznaczyć trzeba, że zabezpieczenie majątku dłużnika odbywa się przede wszystkim poprzez ustanowienie tymczasowego nadzorcy sądowego.

Kiedy może zostać ustanowiony zarządca przymusowy w postępowaniu upadłościowym?

Podkreślenia wymaga fakt, iż Sąd upadłościowy może także stosować inne sposoby zabezpieczenia majątku dłużnika, w tym także zabezpieczenie przez ustanowienie zarządu przymusowego nad majątkiem dłużnika.

Przesłankami do takiego rozwiązania są:

zachodzenie obawy, że dłużnik będzie ukrywał swój majątek,
lub w inny sposób działał na szkodę wierzycieli,
gdy dłużnik nie wykonuje poleceń tymczasowego nadzorcy sądowego.

Tym samym, ustanowienie zarządcy przymusowego może mieć miejsce dopiero po uprzednim powołaniu tymczasowego nadzorcy sądowego i „sabotowaniu” jego wysiłków przez dłużnika, który nie wykonywał jego poleceń lub też zawierał umowy dotyczące swojego majątku, które przekraczały zwykły zarząd, bez zgody nadzorcy.

Zaznaczyć trzeba, że określenie „w inny sposób działał na szkodę wierzycieli” jest bardzo pojemne. Należy do nich zaliczyć przede wszystkim:

zawieranie przez dłużnika umów niekorzystnych pod względem finansowym,
wyzbywanie się majątku,
nieuzasadnione ze względów ekonomicznych obciążanie majątku,
nie sprawowanie odpowiedniego nadzoru nad poszczególnymi składnikami majątkowymi.

Ustanawiając zabezpieczenie przez zarząd przymusowy, Sąd wyznacza zarządcę przymusowego oraz określa zakres i sposób wykonywania zarządu.

Jaki jest zakres kompetencji zarządcy przymusowego?

Podkreślić trzeba, że ustanowienie zarządcy przymusowego ma dla dłużnika o wiele dalej idące konsekwencji, niż ma to miejsce w razie powołania tymczasowego nadzorcy sądowego. W przypadku tego ostatniego następuje istotne ograniczenie swobody dłużnika w dysponowaniu swoim majątkiem. Może on wprawdzie w dalszym ciągu może dokonywać czynności w zakresie zwykłego zarządu, jednak te, które przekraczają tą granicę, wymagają zgody tymczasowego nadzorcy sądowego, pod rygorem nieważności.

Tymczasem w warunkach zarządu przymusowego, dłużnik pozbawiany jest jakiejkolwiek możliwości zarządzania swoim majątkiem, który jest mu po prostu odbierany i przekazywany w zarząd zarządcy przymusowemu. Przejmuje on nad nim pełną kontrolę. Dłużnik nie może podejmować nawet czynności zwykłego zarządu. Czynność prawna dokonana przez dłużnika pomimo ustanowienia zarządcy przymusowego jest nieważna. Nie wywołuje więc ona żadnych skutków prawnych, tak, jakby nigdy nie została wykonana.

Prawo upadłościowe wyposaża zarządcę przymusowego w wiele kompetencji. Może on dokonywać w zasadzie wszelkich czynności związanych z zarządem majątku dłużnika, z wyjątkiem tych, do których w postępowaniu upadłościowym potrzebna jest zgoda rady wierzycieli. Jest ona organem reprezentującym interesy wszystkich wierzycieli dłużnika.

W praktyce przyjmuje się jednak, że w sytuacji, w której niedokonanie takiej czynności mogło narazić masę upadłościową na poniesienie istotnej straty, zarządca powinien niezwłocznie powiadomić o tym Sąd upadłościowy, tak aby ten wdrożył odpowiednie środki zaradcze. Mogą one polegać na szybkim ogłoszeniu upadłości dłużnika, wskutek czego syndyk będzie miał możliwość – za zgodą sędziego-komisarza – dokonać przedmiotowej czynności.

Dodać trzeba, że Sąd upadłościowy może zobowiązać zarządcę przymusowego do złożenia w wyznaczonym terminie sprawozdania obejmującego w szczególności informacje na temat stanu finansowego dłużnika, rodzaju i wartości jego majątku oraz przewidywanych kosztów postępowania upadłościowego.

Kto może zostać zarządcą przymusowym?

Zarządcą przymusowym może zostać osoba fizyczna posiadająca pełną zdolność do czynności prawnych oraz licencję doradcy restrukturyzacyjnego. Może to być również spółka handlowa, której wspólnicy ponoszący odpowiedzialność za jej zobowiązania bez ograniczenia całym swoim majątkiem lub też jej członkowie zarządu posiadają taką licencję.

Jednakże funkcji zarządcy przymusowego nie może pełnić osoba, która:

jest wierzycielem lub dłużnikiem podmiotu, o którego upadłość wniesiono,
jest członkiem rodziny wierzyciela lub dłużnika podmiotu, o którego upadłość wniesiono,
wchodziła w skład organów podmiotu objętego wnioskiem o upadłości lub spółki z nim powiązanej, była jego prokurentem, była przez niego zatrudniona albo posiadała jego akcje lub udziały,
we wcześniej prowadzonym postępowaniu restrukturyzacyjnym wobec dłużnika pełniła funkcję nadzorcy lub zarządcy.

Do kiedy zarządca przymusowy pełni swoją funkcję?

Zarządca przymusowy pełni swoją funkcję do momentu, w którym ustają wszelkie zabezpieczenia majątku dłużnika ustanowione przez Sąd upadłościowy.

Zgodnie z przepisami ustawy Prawo upadłościowe - zabezpieczenia zastosowane przez Sąd upadają:

z dniem ogłoszenia upadłości,
uprawomocnienia się postanowienia o odrzuceniu lub oddaleniu wniosku o ogłoszenie upadłości albo umorzeniu postępowania w przedmiocie rozpoznania tego wniosku.

O upadku zabezpieczenia w postaci ustanowienia tymczasowego nadzorcy sądowego albo zarządu przymusowego dokonuje się obwieszczenia.

Wynagrodzenie zarządcy przymusowego

Zarządcy przymusowemu przysługuje z tytułu wykonywanych czynności odpowiednie wynagrodzenie.

Wynagrodzenie zarządcy przymusowego ustala się w wysokości od jednej czwartej przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku w trzecim kwartale roku poprzedniego, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego do jego dwukrotności.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach można przyznać zarządcy wyższe wynagrodzenie w wysokości do czterokrotności wynagrodzenia, jeżeli uzasadnia to nakład pracy zarządcy przymusowego, zakres podjętych czynności, stopień ich trudności oraz czas pełnienia funkcji.

O wynagrodzeniu zarządcy przymusowego i zwrocie wydatków koniecznych poniesionych w związku z pełnieniem funkcji orzeka Sąd na jego wniosek złożony w terminie tygodnia od dnia powiadomienia o odwołaniu lub od dnia wygaśnięcia funkcji. Sąd może mu także przyznać odpowiednią zaliczkę na wydatki. Jej kwotę wypłaca się w pierwszej kolejności z zaliczki wpłaconej przez wnioskodawcę.

Zarządca przymusowy w postępowaniu Pre-pack

Zarządca przymusowy może też zostać ustanowiony w postępowaniu Pre-pack, a więc procedurze przygotowanej likwidacji w postępowaniu upadłościowym. Na jej podstawie możliwe jest dokonanie sprzedaży zadłużonego przedsiębiorstwa, bez konieczności ogłaszania w tym celu jego upadłości. Procedura przygotowanej likwidacji w postępowaniu upadłościowym może zostać wszczęta wyłącznie na wniosek. Może go złożyć każdy uczestnik postępowania upadłościowego, a więc zarówno dłużnik, który jest niewypłacalny, jak i jego wierzyciel osobisty. Polega on na zwróceniu się do Sądu upadłościowego o zatwierdzenie warunków sprzedaży na rzecz nabywcy przedsiębiorstwa dłużnika lub jego zorganizowanej części lub składników majątkowych stanowiących znaczną część przedsiębiorstwa.

W przypadku złożenia wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży Sąd ustanawia tymczasowego nadzorcę sądowego albo zarządcę przymusowego. Składają oni w wyznaczonym terminie, sprawozdanie obejmujące w szczególności informacje na temat stanu finansowego dłużnika, rodzaju i wartości jego majątku oraz przewidywanych kosztów postępowania upadłościowego oraz innych zobowiązań masy upadłości, które należałoby ponieść przy likwidacji na zasadach ogólnych, a także inne informacje istotne dla rozpoznania wniosku o zatwierdzenie warunków sprzedaży.

Radosław Klonowski

wspólnik zarządzający Kancelarii Prawnej Adwokatów i Radców Prawnych Klonowski & Marek sp.k.

upadłość konsumencka, układ konsumencki, upadłość przedsiębiorcy, sprawy restrukturyzacyjne i upadłościowe

Kancelaria prawna Klonowski

tel. +48 22 300 89 89

kom. +48 794 470 000

kom. +48 882 200 100

SMS24: +48 608 500 100

od 2001 dla Was

bo każdy ma prawo do najlepszej obrony swych praw

Zarządca przymusowy w postępowaniu upadłościowym